Bieszczady

Informacje ogólne

Bieszczady zajmuj± najbardziej na południowym-wschodzie wysunięty skrawek Polski. Stanowi± one częsć głównego łuku karpackiego i s± pierwszym członem Karpat Wschodnich, zaczynaj±cych się od doliny Sanu, Osławy, Osławicy i Laborca. W granicach Polski znajduje się jedynie skrajnie zachodnia ich częsć, czyli Bieszczady Zachodnie przechodz±ce ku zachodowi (za Przeł. Łupkowsk±) w Beskid Niski, natomiast ku wschodowi (za Przeł. Użock±) w Bieszczady Wschodnie. Po południowej stronie wododziału karpackiego, na Słowacji nosz± one nazwę Bukovske Vrchy. Podział turystyczny tych gór kłóci się często z jednostkami fizycznogeograficznymi. Na szczególn± uwagę zasługuje przyroda bieszczadzka.

Klimat Bieszczadów, jest do¶ć zróżnicowany i ¶ci¶le wi±że się z rzeĽb± terenu i wysoko¶ci± n.p.m. WyraĽny jest tu wpływ kontyntntalnych mas powietrza napływaj±cych znad Europy Wschodniej i nios±cych niskie temperatury w zimie i wysokie latem. Miesza się ono z suchym powietrzem znad Nizin Węgierskich. ¦rednia temp. roczna wynosi 5 C, w lecie osi±ga ona 16 C a w zimie spada do -5 C. Opady roczne od 800 mm w rejonie Przedgórza Bieszczadzkiego osi±gaj± swe maksimum w rejonie pasm okalaj±cych Cisn± i wynosz± tam 1150 mm. Największa ilo¶ć opadów przypada na lipiec (140-150 mm). Stosunkowo suche i dogodne do uprawiania turystyki s±: styczeń i luty oraz przełomy maja i czerwca oraz sierpnia i wrze¶nia. Pokrywa ¶nieżna zalega w Bieszczadach przez 150-200 dni osi±gaj±c grubo¶ć w wyższych partiach nawet do 200-300 cm.

Rzeki Bieszczadów

Rzeki Bieszczadów, odprowadzaj± swe wody do Morza Bałtyckiego, wyj±tek stanowi tu dorzecze Strwi±ża w ok. Ustrzyk Dolnych należ±ce do zlewni Morza Czarnego. Główn± rzek± jest San wypływaj±cy na wschód od szczytu Piniaszkowy (961 m) w rejonie Przeł. Użockiej. Największymi jego dopływami w rejonie Bieszczadów s±: Osława (dł. około 55 km) wypływaj±ca na południowo-zachodnich stokach Matragony; Solinka (45 km) bior±ca swój pocz±tek pod Rosoch± i Strybem; Hoczewka (25 km), zwana w swym górnym biegu Jabłonk±, ze Ľródłami w rejonie Wołosania; Wetlina zbieraj±ca wody z Górnej Solinki wypływaj±cej spod Krzemieńca (1221 m) i Małej Rawki (1267 m) i Wetlinki płyn±cej spod Połóniny Wetlińskiej oraz północnych stoków Działu; Wołosaty wypływaj±cy w kotle pomiędzy Krzemieniem, Szerokim Wierchem i Tarnic±. W przeważaj±cej mierze rzeki te płyn± dolinami równiległymi do grzbietów podkre¶laj±c, zwłaszcza w rejonie Otrytu, Ostrego i Żukowa, rusztowy charakter tych gór. W wielu miejscach tworz± atrakcyjne widokowo przełomy jak np.: San pod Kiczer± Sokolick±, Czereszenk± i przez Pasmo Otrytu; Solinka koło Bukowa oraz powyżej Terki; Górna Solinka pomiędzy a Działem; Wetlina koło Zawoju oraz Prowcza pomiędzy Połoninami Wetlińsk± a Caryńsk±.

Podział turystyczny

pasmo graniczne pomiędzy Przeł. Łupkowsk± a Przeł. Użock±, stanowi±ce wododział karpacki z kulminacjami Okr±glika(1100 m), Rabiej Skały (1199 m), Kremenarosa (1221 m), Rozsypańca (1273 m) - gdzie ł±czy się z pasmem połonin - oraz Połoniny Bukowskiej (Kińczyk Bukowski 1251 m);
pasmo połonin od Smereka (1222 m) poprzez Połoniny: Wetlińsk± (1253 m) i Caryńsk± (1297 m), gniazdo Tarnicy (1346 m) do Rozsypańca (1273 m);
pasmo Wysokiego Działu z kulminacj± Wołosania (1071 m) i rozległym masywem Chryszczatej (997 m) pomiędzy dolinami Osławy, Hoczewki i Solinki;
pasmo Łopiennika (1069 m) i Durnej (979 m) zwane też "grzbietem baligrodzkim" rozci±gaj±ce się pomiędzy dolinami Jabłonki i Solinki.
pasma na północ od Sanu (wg geografów Przedgórze Bieszczadzkie) czyli Otryt (Trochaniec 939 m), Ostre (804 m), Żuków (768 m) i Jaworniki (909 m).

Podział fizykogeograficzny

Podziały geograficzne opieraj± się głównie na koncepcji Mieczysława Klimaszewskiego i Jerzego Kondrackiego.

Wg Klimaszewskiego granica od Przeł. Łupkowskiej kieruje się na wschodzie wzdłuż doliny Smolniczka do Osławy i w górę do Przeł. Szczerbanówka a następnie w dół biegu Solinki do Sanu i do jego Ľródeł pod Przeł. Użock±. Kondracki prowadzi granicę od Przeł. Łupkowskiej dolin± Osławy i od jej ujcia do Sanu w górę tej rzeki pod Przeł. Użock±.

Pasma Otrytu, Ostrego i Żukowa zaliczane s± więc przez geografów do tzw. Przedgórza Bieszczadzkiego, traktowanego jako częć Gór Sanocko-Turczańskich. Pasma Wysokiego Działu oraz Łopiennika-Durnej Klimaszewski wł±cza do Beskidu Niskiego.